May 14, 2021

Sawirku ma muujinayaa Debretsion G/Michael oo xabsiga la dhigay?

HAQCHECKFact checking

Waqtigaas ka dib, maqaalkani waa la qoray, qoraalka Facebook waxaa la wadaagay 160 jeer.mo.

Avatar: Rehobot Ayalew
By Rehobot Ayalew

Rehobot is a lead fact-checker at HaqCheck. She is a trainer and a professional who works in fact-checking and media literacy.

By Endalkachew Teka

Sawirku ma muujinayaa Debretsion G/Michael oo xabsiga la dhigay?

Qoraal Facebook ah ayaa u muuqday Maajo 03, 2013, bogga Facebook ee loo yaqaan 'Tigree Maanta 24' - bog la abuuray Oktoobar 14, 2013, oo loo bixiyay magaca Gurage press 24. Bogga dambe ee Abriil 23, 2013, wuxuu u beddelay magaciisii Tigray maanta 24. Waxay leedahay in kabadan 5,300 oo raacsan. Qoraalka Facebook ayaa lagu muujiyay nin katiinad sita oo ka soo degaysa diyaarad helikobtar ah, oo ay ilaalinayaan militariga.Qoraalka Amxaari ee lagu qoray boostada ayaa u dhignaa “ War deg deg ah… Gudoomiyaha kooxda TPLF Debretsion G / Michael ayaa is dhiibtay Kola Tembien kadib markii ilaaladiisa lagu dilay dagaal qaraar…’’ dhowr saf oo qoraal ah kadib waxay kudareysaa "Waxaan jeclaan lahaa inaan maqlo warkan, si aan farxad badan u helo".Waqtigaas ka dib, maqaalkani waa la qoray, qoraalka Facebook waxaa la wadaagay 160 jeer.HaqCheck wuxuu eegay boostada wuxuuna helay sawirka oo la bedelay iyo boostada oo dhan, oo ah Sabir xumo. 

Laga soo bilaabo 25 Oktoobar 2013, waxaa socday dagaal hubaysan oo udhaxeeyey ciidamada gobolka ee ay hogaamiyaan kooxda TPLF iyo ciidamada ay hogaamiso dawlada Faderaalka ee Tigray.Dowlada dhexe ayaa lawareegtay caasimada gobolka, Mekelle, in Waa Nofeembar 19, 2013.Waxay sidoo kale dhawaan shaacisay inay si dhakhso leh gacanta ugu soo dhigayso saraakiishii sare ee shacabka iyo militariga ee kooxda TPLF. Qaar kamid ah hogaamiyaasha sarsare ee madaniga iyo militariga ee kooxda ay hogaamiso kooxda TPLF ayaa sidoo kale xabsiga loo taxaabay.Qaar ka mid ah waxaa ka mid ah xubno saameyn ku leh kooxda TPLF, Sebhat Nega, madaxweynihii hore Abay Woldu, madaxweyne ku xigeenka dowlad deegaanka Tigray Abraham Tekeste (Ph.D.), iyo qaar kale.06 Janaayo 2013, ENDF waxay bixisay bayaan ay ku sheegayso in sedex sarkaal oo TPLF ah, Abay Tsehaye- hogaamiyaha siyaasada ee TPLF, Seyoum Mesfin- wasiirkii hore ee arimaha dibada, iyo Asmelash Woldeselassie- oo kamid ahaa gudiga fulinta ee kooxda TPLF, iyo xubno kale oo hore oo militariga katirsan. Waxaa sidoo kale jiray warbixino muujinaya baraha bulshada oo uu qoray Debretsion G / Michael.

Si kastaba ha noqotee, raadinta muuqaalka hore ee sawirrada laga helay Microsoft Bing waxay muujineysaa in sawirka asalka ah laga soo qaaday fiidiyoow muujinaya taliyihii hore ee fulinta ee MetEC Brigadier General Kinfe Dagnew, oo loo duulinayo Addis Ababa ka dib markii la xiray Nofeembar 04, 2011.Qoraalka Facebook wuxuu ku beddelay wejiga sawirka asalka ah sawirka wejiga Debretsion.

Intaas waxaa sii dheer, marka la fiirinayo waxa ku jira, cinwaanka "Breaking News" iyo waxyaabaha dhabta ah ee ku jira dhamaadka qoraalka "Waxaan jeclaan lahaa inaan maqlo warkan, si aan farxad badan u helo" isku mid ma aha.Taas oo ka dhigaysa boostada, jees jees.

Boggu sidoo kale wuxuu leeyahay taariikh dhajinta macluumaad been ah, oo leh dabeecad la mid ah. Mid ka mid ah sheegashooyinkii hore ee bogga ayaa baaray xarumaha kale ee hubinta xaqiiqda oo laga heli karo halkan.

In kasta oo madaxdii kale ee TPLF laqabtay lanadilay hadana wali majiro wax xog ah oo kusaabsan xaalada hogaamiyaha sare ee kooxda TPLF Debretsion G / Michael. HaqCheck wuxuu helay qoraalka marin habaabin. Sidoo kale, waxay xaqiijisay in sawirka uusan muujineynin Debretsion oo la xirayo sidaas darteed, ku qiimee IN LA BEDELAY.

Xaqiiqda waxaa hubiyay: Rehobot Ayalew

Waxaa tarjumay: Endalkachew Teka

Maqaalka soo socdaa wuxuu ka mid yahay HaqCheck, hubinta luqadaha badan ee Addis Zeybe oo ku socota shan luqadood (Affan Oromo, Amharic, Somali, Tigrinya, iyo English)